انسا‌ن‌شناسی  تصویری و فیلم اتنوگرافیک را لزوماً نمی‌شود یک موضوع دانست. مسلماً آنها تداخلی در هم دارند به خصوص در دوره جدید  با پیشرفت تکنولوژی و به وجود آمدن ابزارها و رسانه‌های جدید مسلماً نمی‌توانیم بگوییم انسا‌ن‌شناسی  تصویری و فیلم اتنوگرافیک یک موضوع است. اولاً این نکته مطرح است که فیلم اتنوگرافیک قدیمی‌تر از انسا‌ن‌شناسی  تصویری است، به دلیل این که فیلم اتنوگرافیک چه در معنای عام‌تر

به گزارش روابط عمومی انسان شناسی و فرهنگ، دومین ویژه نامه از مجموعه کتابهای الکترونیکی انسان و فرهنگ با موضوع «فیلم مستند» به سردبیری محمد تهامی‌نژاد و همکاری منیژه غزنویان و با همکاری معاونت آموزشی و پژوهشی خانه هنرمندان ایران منتشر شده است.این ویژه نامه دومین کار مشترک انسان شناسی و فرهنگ و خانه‌ی هنرمندان است. نخستین ویژه نامه که «شهر و فرهنگ» بوده است، زمستان 1393 منتشر شد. در ادامه یادداشت سردبیر و فهرست مطالب این ویژه نامه را خواهید خواند.

محمد تهامی‎نژاد

سعید رشتیان: ورود من به حوزه برنامه‌سازی و سپس تولید و تهیه فیلم مستند به سال 1360 برمی‌گردد. برای یادآوری خاطراتی از آن سال‌های دور، به یاد دارم که اولین اتاق کار من در ساختمان 13 طبقه، کنار اتاقی بود که شما و بچه‌های گروه «سرپناه» در آنجا مشغول به تولید آن مجموعه بودید؛ آقایان شاکری، میری، خسرو مختاری، فریدون جوادی، کیوان کیانی و. .. دیگران. بعدها من با همه شما بیشتر آشنا شدم.

تهامی‌نژاد: موضوع مورد نظر ما در این جلسه «تولید» فیلم‌های فرهنگی است.

تصویر: اکرمن
شاید دروهله ی اول بنا بود که به تفسیرزندگی روزمره و جنسیت  از طریق بازخوانی دو فیلم مستند بسنده کنیم و شاید این که کمی هم توضیح بدهیم که معیار انتخاب این فیلم ها چه بوده است؟ اما پیش از همه مدام با خود فکر می کنم زمانی که داوطلب شدم درباره ی این امر بنویسم، طبعن می دانستم که نخستین پرسش و شاید مهم ترین پرسشی که با آن مواجه می شویم شاید این باشد که زندگی روزمره چیست؟

 با تمرکزبردومستند زنانه،مهناز افضلی و خبرهایی از خانه، شانتال اکرمن                         

درباره سینمای مردم‌شناسی، باید اشاره کنم که ما در ایران تعریفی از آن نداریم. هر تعریفی را باید از متون صحیح علمی‌ و تولیدات آن انجام داد تا صحیح باشد. ما در هیچ دانشکده، موسّسه یا مکان علمی ‌و یا تلویزیون تولیداتی نداشته‌ایم، تا بتوانیم به تعریفی برسیم زیرا معمولاً اوّل تعریف وجود ندارد و مثلاً کسی اوّل نمی‌گوید می‌خواهم نقاشی کوبیسم بکشم،

ضیائی: تعریف شما از سینمای مردم‌شناسی، انسا‌ن‌شناسی تصویری و فیلم اتنوگرافیک چیست؟

فیلم مردم‌شناسی و مردم‌شناس فیلم‌ساز همانند آقای نادر افشار نادری میپردازم. به نظر من معنای فرهنگ بدین‌گونه است: قدرت و توانایی ضبط شده یا به عبارتی قسمتی از محتویات ذهنی و جسمی‌ تربیت یافته و آموزش دیده شده که در وجود انسان، حیوان و حتی گیاه وجود دارد. به نظر من پس انسان بدون فرهنگ نیست. همه‌ی انسانها از بدو تولدشان حتی یک کودک دارا‌ی فرهنگ است چون ذهن دارد و فراگیر است

آی ام دی بی سایت تخصصی فیلم مجموعه ی تقریبن کاملی از فیلم ها و سریال های ساخته شده است. در این سایت سال ساخت آثار سینمایی، دست اندر کاران آن ها، عکس ها، خلاصه ای از فیلم ها و ... در دسترس مخاطبان قرار می گیرد. متن زیر دوازده فیلم را که دیدن آن ها به دانشجویان انسان شناسی در این مجموعه پیشنهاد داده شده است؛ معرفی می کند:

1)باراکا (رون فریک:1992)

مجموعه ای مستند از صحنه های زندگی انسان و مذهب که ماهرانه تصویربرداری شده است.(96دقیقه)

2)نوزادان (توماس بالمس: 2010)

پیش از آن که زنگ ساعت شماته دار به صدا در آید، ساعت چهارصبح 22 اردیبهشت بیدار بودم. هواپیما هم درست سرساعت پرواز کردو تا سیرجان رفت. نشست . مسافرها پیاده شدند و هواپیما خلوت شد.جمله های همیشگی سرمیهماندار  را شنیدم و هواپیما هنوز روی باند ندویده ایستاد:
گفتند : به علت از کار افتادن یکی از  موتور ها فعلاً نمی توانیم پرواز کنیم. لطفاً از هواپیما پیاده شید و منتظر بمانید.
از هواپیمایBAE-146  پیاده شدیم و رفتیم داخل سالن. به سرعت، شایعه ساخته می  شد. 

در طول تاریخ انسانی می‌بینیم که تصویر به سمت دموکراتیزه شدن می‌رود. به صورتی که تصویر به عنوان آیکونها، عکس و فیلم، در دسترس مردم قرار گرفته و وارد سیستمهای اجتماعی می‌شود. اینجا می‌توان این سوال را مطرح کرد که فرهنگ به چه‌اندازه تصویری است؟ و یا سهم تصویر در فرهنگ به چه میزان است؟ عده‌ای معتقدند که این سهم خیلی بالا و حتی بالاتر از متن و نوشتار قرار میگیرد

ترجمه را واسطه بین فرهنگ ها دانسته اند، در زمینه سینما در سال های اخیر مجله فیلم اینترنشنال، مقاله ها  و نوشته های ایرانی را به زبان انگلیسی ترجمه می کند.  الان به دلیل اهمیت جهانی سینمای ایران، توجه دانشجویان ایرانی خارج از کشور بیش از پیش به سینمای ایران جلب شده، نوشته هایی بزبان های اروپایی انتشار می یابد.  از جمله کتاب تاریخ سینمای ایران1900- 1999  محمد حقیقت بزبان فرانسه نوشته شد.  اخیراً کتابی در باره سینمای ایران به زبان آلمانی دیدم. در واقع  می توانم بگویم رشد ادبیات نوشتاری سینما پاسخی به مخاطبان جهانیِ  سینمای امروز ایران است.